Weet je nog: De jaarlijkse GROTE SCHOONMAAK? Nu met handige tips!

Mooie herinneringen…

Weet je nog dat je vroeger uit school kwam en dat dan de héle woonkamer op z’n kop stond? Je wist dan: de GROTE SCHOONMAAK beneden is begonnen!! De vitrage was weg en de gordijnen waren er af gehaald en hingen aan de waslijn te wapperen (in mijn belevening was het tijdens de grote schoonmaak áltijd zonnig weer…). In het hoekje van de vensterbank lagen dan al die gordijnhaken op een hoopje. Álle schilderijen en woondecoratie’s stonden op het aanrecht en de keukentafel. Het hele huis rook naar spiritus en boenwas. Je moeder had dan zo’n werkschort aan en midden in de kamer stond een grote emmer warm sop. Boven was het dan inmiddels klaar. Je slaapkamertje was weer kéurig schoon en netjes. En nu was beneden aan de beurt!

Ik heb hier zúlke mooie en fijne herinneringen aan! En als ze de volgende dag de héle kamer brándschoon had, dán kwam het leukste: dan ging ze de woonkamer weer opnieuw inrichten.

De zithoek werd hélemaal veranderd. De bank, de fauteuil en de salontafel stonden weer helemaal anders. En alle spulletjes kregen weer een ander plekje (niet dat we toendertijd al zóveel woonaccessoires hadden…) Dan was het nét of je weer een beetje een nieuwe woonkamer had. Ik heb hier als kind zó van genoten! Het was een feest als we uit school kwamen.

Nu heb ik ook wel andere verhalen gehoord, van mensen die het vroeger vreselijk vonden. Zodra de woonkamer schoongemaakt was (vaak de énige plek waar een kachel stond), dan ging de kachel niet meer aan (tot het najaar!). Had je de pech dat Pasen dat jaar vroeg viel (zoals vorig jaar), dan had je het écht koud in je nieuwe korte-mouwen-jurk, omdat je standaard na de Pasen je zomerkleding aan kreeg. (na aanleiding van het verhaal van Leni)

De grote schoonmaak ging van boven naar beneden.

Zodra mijn moeder met de grote schoonmaak begon, startte ze boven. Dan waren onze slaapkamertjes aan de beurt. Hier mochten bij wij helpen. Ik herinner me nog heel goed dat ik dan álles in een doos mocht doen. Alles wat aan de muur hing, wat op mijn schapjes stond, de inhoud van mijn kastje, alles wat op mijn bureautje en in de vensterbank stond. Uiteindelijk was mijn héle kamertje leeg. Dan maakte mijn moeder dat hele kamertje van boven tot onder schoon. Als ik uit school kwam, was mijn kamertje weer brándschoon en rook het zó lekker. Daarna mocht ik alles weer terug zetten. Héérlijk vond ik dat! Dan maakte ik het weer hélemaal gezellig. Echt, ik koester deze dierbare herinnering echt zó!

* * Handig blog-artikel: Besparen op energie: 18 tips om er tóch warmpjes bij te zitten * *

Ik denk dat vrouwen vroeger wel een dag of veertien met de grote schoonmaak bezig waren… Achteraf natuurlijk verschríkkelijk… Je zult maar 14 hele dagen achter elkaar moeten schoonmaken, kasten leeghalen en weer verder gaan met schoonmaken…even eten koken en dan nog een stel jonge kinderen in het gareel moeten houden… Nu deed mijn eigen moeder het níet zoals haar moeder (en alle vrouwen in de tijd) die iedere dag aan het schoonmaken waren, nét zolang totdat het hele huis gedaan was. Van de zolder tot de kelder. Wat zullen die mensen blij geweest zijn, als álles weer klaar en achter de rug was!

Mijn moeder deed de grote schoonmaak tussen alle bedrijven door (maar wél binnen een paar weken). Maar ook zíj was blij als het weer klaar was. Tóch gaf het alle vrouwen wel een heel voldaan gevoel wanneer alles weer lekker schoon en fris was. Maar dat voldane gevoel herkennen wij ook wel, als je een ruimte in je huis helemaal goed schoon gemaakt hebt en weer netjes en geordend ingericht hebt. Alleen hadden zíj dat toentertijd keer 14 ofzo…

Waarom hield men grote schoonmaak?

Vroeger waren de huizen vele malen stoffiger dan tegenwoordig. De huizen hadden enkel glas, waren wat tochtiger dan nu, waardoor er veel stof naar binnen waaide. Daarbij hadden bijna alle huizen een petroleumstel, een fornuis (zonder afzuigkap!), een gaskachel, een houtkachel, een openhaard of een oliekachel. Deze warmtebronnen gaven veel roet en aanslag af. En omdat er niet zo veel geventileerd werd, bleef die rook/roet/aanslag in de (kleine) kamertjes hangen.

Daarbij hadden boerenbedrijven vaak hooi op de zolders liggen. Dit zorgde voor een behoorlijk hoeveelheid stof (en beestjes!) binnen. En op veel boerderijen stond het vee binnen, op de deel, vlakbij het woongedeelte. Ook dit gaf de nodige geur, stof en vliegen(poep).

En wat ook meespeelde is dat de vrouwen ontzettend druk waren met de was (een hele dag waren ze hiermee bezig… Maandag-Wasdag), het eten bereiden en de vele (kleine) kinderen die ze moesten verzorgen. Er was niet zo veel tijd om úren aan het huishouden te besteden, tenzij je een werkvrouw of dienstmeisje had. De elektrische apparaten waren nog niet uitgevonden. De stofzuiger was het enige apparaat wat al redelijk goed ontwikkeld was, maar die stond niet vanzelfsprekend in elk huishouden… Dus eens per jaar werd het héle huishouden eens góed onderhanden genomen. En dit was ook wel nodig.

Na een lange en koude winter, waarin extra veel gestookt werd (met alle roet en andere uitstoot tot gevolg!), was het voorjaar de meest geschikte tijd om het hele huis weer lekker schoon te maken. Zodra het in Februari mooi weer was, begon de grote schoonmaak. Met uiteraard ieder jaar weer de kift wie als eerste met de schoonmaak begon…

Vaak lag er in februari een pak sneeuw. Dit was ideaal om de tapijten en vloerkleden te reinigen. Ze legden dan de kleden met de bovenkant naar onderen op de (verse)sneeuw. De sneeuw trok al het vuil er uit. Ook tegenwoordig worden vloerkleden, of vachten op deze manier gereinigd. Helaas hebben we bijna geen sneeuw meer… Maar mócht er een keer een laagje sneeuw vallen, onthoud dan deze tip!

De muren werden weer wit gekalkt (met witkalk), en de kachel gepoetst met kachelglans, en de kasten werden in de boenwas gezet en uitgewreven. Het vloerkleed, maar ook de stoelen en de matrassen werden buiten extra goed uitgeklopt (en de bank werd, indien mogelijk) voor het open raam gezet en uitgeklopt) en álles kreeg een sopje van water met een groene zeep of met sunlightzeep. Het koper werd gepoetst, de goudkleurige schilderijlijstjes weer van een nieuw laagje ‘goud’ voorzien en de ramen werden gezeemd.

Veel huishoudens deden de grote schoonmaak samen met zussen, nichten, buurvrouwen of vriendinnen. De ene keer kwam je bij díe en de volgende keer kwamen ze bij jou. En als dan de lente kwam, dan waren alle huizen weer helemaal schoon. Het samen schoonmaken, en ondertussen zingen, gaf een grote verbondenheid met elkaar. De leuke nieuwtjes en de laatste roddels werden weer uitgewisseld. De winters duurden lang, en met het voorjaar brak er weer een nieuw seizoen aan.

Maar niet iedereen deed de grote schoonmaak samen. Mijn moeder herinnert zich nog heel goed dat mijn opoe, haar moeder, maar ook de buurvrouwen het alleen deden. En zo zullen er vast nog wel veel meer geweest zijn. Die grote schoonmaak moet dan toch wel een enorme klus geweest zijn. En dat íeder jaar weer opnieuw…

** Blog-artikel: GRATIS WASMIDDEL voor de bonte was. Geschonken door Moeder Natuur **

De grote schoonmaak anno 2023…

Heel soms denk ik er wel eens aan om óók weer de grote schoonmaak te introduceren. Het was nog heel zo verkeerd niet… Gewoon even álles uit de kast, alles sorteren en wegdoen wat overbodig is geworden. Dat voorkomt dat je kasten vol met overbodige zooi ligt. Daarna even een sopdoek erdoor en je kast is weer helemaal netjes. Je weet dan weer wat je hebt en je weet dan ook dat je geen overtollige spullen in je kast hebt staan. En als je dit nou in iedere ruimte doet, heb je nergens meer overbodige spullen in huis. Hóe heerlijk is dát!!

Onze huizen zijn (over)vol met spullen waarvan héél veel overbodige is. Maar we gunnen onszelf niet eens de tijd om die uit te zoeken en weg te doen. Hierdoor hebben we allemaal volle kasten, volle kamers en stampvolle zolders… Wáárom doen we onszelf dat eigenlijk aan?? Eens per jaar een grote schoonmaak, en letterlijk het huis met bezemen keren is misschien wel de énige remedie tegen onze vol slibbende huizen, kamers en kasten. En als het gezegde waar is: een vol huis is een vol hoofd, dan is het helemáál de hoogste tijd om de grote schoonmaak weer te introduceren.

• Wil je een blog-artikel lezen met handige tips over je huis opruimen? Klik dan hier

GEEF JEZELF EEN SCHOON HUIS CADEAU! Lees hier mijn tips

• Begin op een mooie, zonnige dag (ook al is het koud).

• Haal kast voor kast, schap voor schap leeg. Sorteer deze en doe alle overbodige spullen in een doos.

• Haal álles van de muren.

• Doe alle woondecoratie’s die je in je kamer hebt staan in een krat of doos.

• Zet alle klein-meubelen buiten.

• Zet alle stoelen buiten.

• Zuig met de stofzuiger bovenlangs de muren en in alle hoeken.

• Maak een sopje van warm water en een scheut azijn.

• Neem hiermee alle wanden af. Of zuig met de platte zuigmond (hulpstuk) de hele muur af. Een muur bevat veel stof!

• Moet er nog een oude kast in de boenwas, doe dat dan gerust nu.

• Leg alle kussens van de bank buiten neer om te luchten

• Haal de gordijnen er af en hang die buiten neer om te luchten

• Kiep je vloerkleed naar buiten om te luchten en klop deze daarna goed uit (bevat heel veel stof, zooi en zand…)

• Zuig je bank goed af (de meeste stofzuigers hebben zo’n handig hulpstuk met een klein, plat zuigmondje).

• Sop alle meubels af met een sopje en een heel klein beetje mild schoonmaakmiddel of met een microvezeldoek. Hierbij hoef je GEEN schoonmaakmiddel te gebruiken.

• Stofzuig je vloer. Neem alle hoeken, randen, plinten mee

• Dweil je hele vloer met een koud/lauw sopje van water( heet water verdampt snel waardoor er een vettig laagje van het schoonmaakmiddel op je vloer blijft zitten. Dit trekt stof en vuil aan waardoor je vloeren sneller vies worden), klein scheutje azijn en evt. een héél klein beetje schoonmaakmiddel.

• Daarna kun je alle schilderijen en spiegels schoonmaken en terug hangen

• Daarna kun je alle woondecoratie schoonmaken en terug plaatsen of in de kast opbergen als je het zat bent. En dan ruilen voor weer iets anders wat je nog in je kast hebt staan.

• Nu kun je alles wat buiten staat uitkloppen en/of schoonmaken en weer binnen neerzetten.

• Misschien kun je je meubels en woonaccessoires een andere plek geven? Je hebt dan weer een hele ‘nieuwe’ kamer.

• Moeten er nog plekjes bijgewerkt worden op muren, kasten, tafels of ergens anders? Doe dat dan ook maar gelijk. Dan heb je alles weer netjes.

TIP: Een fijn adresje om alles voor een ouderwetse grote schoonmaak te kopen is natuurlijk Dille & Kamille. Hier hebben ze de ouderwetse schoonmaak-artikelen weer in een modern jasje gestoken. Maar het werkt nog steeds heerlijk!

** Wat herinner jij je nog van de GROTE SCHOONMAAK bij je moeder thuis? Zet het hieronder in de comments! Ik ben benieuwd!